ეს კანონი ხომ დასავლეთშია, ჩვენ რატომ გვიშლიან?

ძირითად მაგალითად მოყვანილია ამერიკული FARA კანონი 🔗. ზედაპირზე, გამოყენებული სიტყვების დონეზე, შეიძლება მივამსგავსოთ ქართულ კანონპროექტს, მაგრამ, რეალურად არის რადიკალური სხვაობები.

ვის წინააღმდეგ მიიღო ამერიკამ FARA?

1938 წელს, როდესაც აშშ-ის კონგრესმა FARA მიიღო, მისი მთავარი სამიზნე იყო ლობისტური და საკონსულტაციო კომპანიები გერმანიის ნაცისტური და საბჭოთა კომუნისტური ხელისუფლებიდან. ამერიკის მიზანი იყო გაეკონტროლებინა ამ მტრული სახელმწიფოების ჩარევა შიდა პოლიტიკურ საქმეებში.

რას არეგულირებს FARA?

FARA აკვირდება ამ მტრული სახელმწიფოების იმ ორგანიზაციებს (იქნება ეს NGO თუ სხვა), როლებიც დაკავებული არიან ლობიზმით, პოლიტიკური პარტიების დახმარებით.

❗ ეს არის ერთ-ერთი მთავარი განსხვავება – ამერიკაში სრულიად დაშვებულია ლობიზმი, მათ შორის – პარტიების დაფინანსება. შესაბამისად, საინტერესოა რომელიმე პარტიასთან/პოლიტიკოსთან ურთიერთობა თუ აქვს მტრული სახელმწიფოს წარმომადგენელს. საქართველოში ლობიზმი მკაცრად რეგულირებული, პარტიის დაფინანსება კი სრულიად აკრძალულია – ვერც მტრული და ვერც მეგობრული სახელმწიფო პარტიას ვერ დააფინანსებს.

როდესაც ამბობენ, რომ “ამერიკაშიც ეხება NGO-ებს ეს კანონპროექტი”, რეალურად აქ იგულისხმება ის “NGO”-ები, რომლებიც ლობიზმით არიან დაკავებული, და არა ის NGO-ები, რომლებიც არემონტებენ კულტურულ ძეგლებს, ან აფინანსებენ მეცნიერებს, მაგალითად.

მტკიცების ტვირთი

კიდევ ერთი, უმნიშვნელოვანესი განსხვავება არის ის, რომ FARA-ს შემთხვევაში სახელმწიფოს უწევს გამოიძიოს და დაამტკიცოს მისი ეჭვი, ქართული კანონპროექტის შემთხვევაში კი ეს არ არის საჭირო – იარლიყი – “უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელი”. ეს პუნქტი, გარდა იმისა რომ ჩვენთან არ წერია, გულისხმობს რომ სასამართლო და სხვა სტრუქტურები უნდა სარგებლობდნენ სანდოობით.

კი, მაგრამ NGO-ებსაც ხომ შეუძლიათ პოლიტიკაზე გავლენის მოხდენა?

პოლიტიკაზე გავლენის მოხდენა აბსტრაქტული ცნებაა. ჩვენს სისტემაში, პოლიტიკაზე პირდაპირი გავლენის მოხდენა შეუძლია პოლიტიკურ პარტიას. NGO-ს შეუძლია მისცეს რეკომენდაციები, ან დაუფიქსიროს თავისი პოზიცია, მაგრამ პოლიტიკური პარტია წყვეტს მიიღოს თუ არა ეს რეკომენდაციები.

და რომ მოისყიდოს NGO-მ პარტია?

❗ ეს არის გაუგებრობის მეორე მნიშვნელოვანი წყარო – კანონის დამცველების არგუმენტი დადის ამ სცენარამდე – NGO-მ დააფინანსა/მოისყიდა პარტია და ეს პარტია ახლა ატარებს მის ინტერესებს.

მაგრამ, პარტიების დაფინანსება/ლობიზმი ხომ აკრძალულია? თუ NGO ფარულად აძლევს თანხას პარტიას, ეს ნიშნავს რომ ის არღვევს ლობიზმის კანონს და ეს ისედაც გამოსაძიებელი და აღსაკვეთია. ასეც რომ ხდებოდეს, ახალი კანონის შემოღების შემდეგაც რა დაუშლის რომ გააგრძელოს კანონის დარღვევა, თუ ვინმემ არ გამოიძია?

რატომ არის ეს კანონი ანტი-დასავლური?

კანონის დამცველები ამბობენ, რომ კანონში არ წერია რომ დასავლეთს ებრძვიან, ამიტომ ეს არ არის ანტი-დასავლური კანონი. (არგუმენტი აქვთ ის, რომ რუსეთი რომც ჩაწერო, ფული ყოველთვის პირდაპირი გზით მაინც არ შემოდის და არ აქვს აზრი ქვეყნის ჩაწერას, რაც გასაგებია.)

მაგრამ, მარტივი ლოგიკური ჯაჭვია ასაგები:

• ვის ზღუდავს და აკრავს იარლიყს ეს კანონი გაუგებარი მიზეზებით? NGO-ებს
• ვინ აფინანსებს NGO-ებს დღეს? დასავლეთი

და მაინც, რატომ გვიშლის დასავლეთი ამ კანონის მიღებას?

კარგი, ეს კანონი არ არის FARA-ს მსგავსი, მაგრამ არის ისეთი, როგორიც ჩვენ გვინდა, რატომ ერევა ამაში დასავლეთი? ეს ხომ ჩვენი სუვერენიტეტის შელახვაა? “ღირსებით ევროპისკენ!”

დასავლეთი ამბობს, რომ ქვეყანა, სადაც უსამართლოდ აკერებს მთავრობა იარლიყს ორგანიზაციებს, უწესებს შეზღუდვებს, არ იმართება დებატები, არის ჩაგვრა და ყოველდღიური ტყუილი, ასეთი ქვეყნის ადგილი არ არის მათ ჯგუფში.

თუ ჩვენ გვინდა ასეთი ქვეყნის აშენება, ამას დასავლეთი არ დაგვიშლის – შეგვიძლია ვიყოთ სუვერენული, იზოლირებული ქვეყანა, როგორიც, მაგალითად თურქმენეთი.

თუმცა, თუ ჩვენ ვაჩვენებთ რომ კანონპროექტზე იმართება ჯანსაღი დისკუსიები, და მხარეები გასაგები, სამართლიანი არგუმენტებით თანხმდებიან რატომ გვინდა ეს კანონი, დიდი ალბათობით დასავლეთსაც არ ექნება პრობლემა.

შეჯამება

• FARA არეგულირებს ორგანიზაციებს, მათ შორის NGO-ებს, რომლებიც დაკავებული არიან ლობიზმით, პარტიების პირდაპირი დახმარებით;
• ლობიზმი საქართველოში აკრძალულია, ეს არის პირველი მარტივი განსხვავება FARA-სთან შედარებით;
• შესაბამისად, ჩვენი კანონპროექტი პირდაპირ, მარტივად ანზოგადებს ამ იარლიყს ნებისმიერ NGO-ზე და იწყებს მის შეზღუდვას.